Bir savaş uçağını radarda bir "yolcu uçağı" boyutundan bir "bilye" boyutuna indirmek mümkün mü? Cevap: Evet. Savunma sanayisinde Gizlilik (Stealth), düşman sensörleri tarafından tespit edilme mesafesini radikal bir şekilde kısaltmak anlamına gelir. İHA'lar için bu özellik, düşman hattının derinliklerine sızmak ve imha edilmeden görev yapmak için hayati önem taşır.
Peki, bir İHA nasıl görünmez olur? İşte savunma sanayisinin perde arkasındaki 4 temel gizlilik katmanı.
Radar sistemleri, hedefe radyo dalgaları gönderir ve geri dönen yankıyı dinler. Radar görünmezliği, bu yankıyı yok etmeyi hedefler.
İHA'nın dış tasarımı, gelen radar dalgalarını kaynağına geri yansıtmayacak şekilde, farklı yönlere "saçacak" açılarla tasarlanır.
Örnek: Dik açılı yüzeyler yerine, ANKA-3 veya KIZILELMA gibi "uçan kanat" (flying wing) tasarımlarının tercih edilmesi tesadüf değildir. Dikey kuyruğun olmaması, yan taraftan gelen radar dalgalarının yansımasını engeller.
Testere Dişi Tasarım: İHA'nın kapak kenarları ve iniş takımı yuvaları, radar dalgalarını dağıtmak için testere dişi (zikzak) şeklinde kesilir.
Geometrinin yetersiz kaldığı yerde malzeme bilimi devreye girer.
Radar Emici Malzemeler (RAM): İHA'nın yüzeyi, radar enerjisini emip ısıya dönüştüren özel kompozitler veya boyalarla kaplanır.
Nano-Çözümler: Karbon nanotüp ve grafen katkılı polimerler, hafiflikleri ve geniş frekans aralığındaki emicilikleri sayesinde geleneksel demir tozu boyalarının yerini almaktadır.
Sadece radardan kaçmak yetmez; ısı güdümlü füzeler ve termal kameralar (FLIR) için motor, parlayan bir meşaledir.
Egzoz Gizleme: Modern stealth İHA'larda motor egzozu gövdenin üst kısmına gizlenir (buna "serpintili egzoz" denir). Böylece alttan bakan bir termal kamera, sıcak motor çıkışını göremez.
Hava Karışımı: Sıcak egzoz gazı dışarı atılmadan önce soğuk dış hava ile karıştırılarak sıcaklığı düşürülür.
Örnek: B-2 Spirit bombardıman uçağında ve yeni nesil hayalet SİHA konseptlerinde egzoz çıkışları yassı ve geniş tasarlanarak ısının dağılması sağlanır.
Alçak irtifada uçan İHA'lar için motor sesi, erken uyarının en basit halidir.
Pervane Tasarımı: Pervaneli İHA'larda, kanat ucu sesini azaltan özel kıvrımlı pervane tasarımları kullanılır.
Elektrik Motorları: İçten yanmalı motorlar yerine elektrik motorlarının kullanılması, akustik izi neredeyse sıfıra indirir. Kamikaze dronlarda bu yöntem sıkça tercih edilir.
Bir İHA radarda görünmese bile, kendi radarı veya telsizi çalışıyorsa yerini belli eder.
Düşük Yakalanma Olasılığı (LPI): Stealth İHA'lar, radarlarını sürekli açık tutmazlar. Sinyalleri çok kısa darbeler halinde ve geniş bir frekans bandına yayarak gönderirler. Düşman, bu sinyalleri "arka plan gürültüsü" sanar.
Pasif Sensörler: İHA, aktif radar kullanmak yerine, sadece çevredeki sinyalleri dinleyen pasif sensörler veya optik kameralar kullanarak hedef bulur.
Tamamen görünmezlik diye bir şey yoktur; "zor tespit edilebilirlik" vardır. Türk savunma sanayisinin geliştirdiği İHA projelerinde (TUSAŞ Anka-3, Bayraktar Kızılelma), gövde içine alınan silah istasyonları ve kompozit gövde yapıları, ülkemizin bu gizlilik liginde en üst sıralara oynadığını göstermektedir. Geleceğin savaşlarını, en hızlı olanlar değil, en geç fark edilenler kazanacaktır.
Stealth İHA'lar radarda hiç mi görünmez? Hayır, tamamen yok olmazlar. Tespit edilme mesafeleri çok kısalır. Örneğin normal bir uçak 150 km'den görülürken, stealth bir İHA ancak 15-20 km yakına geldiğinde fark edilebilir. Bu da hava savunma sistemine tepki süresi bırakmaz.
İHA boyası neden bu kadar pahalı? Kullanılan malzemeler (nano partiküller, özel polimerler) ve uygulama hassasiyeti (mikron seviyesinde pürüzsüzlük) maliyetleri artırır. Ayrıca bu boyaların bakımı zordur.
Yağmur stealth özelliğini bozar mı? Eski nesil malzemelerde evet, su birikintileri radar yansımasını değiştirirdi. Ancak yeni nesil hidrofobik (su itici) nano kaplamalarla bu sorun büyük ölçüde aşılmıştır.
