Bir savaş uçağını radarda görünmez kılmak (Stealth) için genellikle gövdeyi radar emici, mat ve koyu renkli malzemelerle kaplarsınız. Peki ya pilotun dışarıyı görmesi gereken kokpit camı? Ya da füzeleri yönlendiren hassas kamera lensleri?
İşte mühendislikteki en büyük çelişki budur: "Hem ışığı geçirecek kadar şeffaf, hem de radar dalgalarını durduracak kadar metalik bir malzeme var mı?"
Cevap, cebinizdeki akıllı telefonun ekranında gizli. Dokunmatik ekranların vazgeçilmezi olan İndiyum Kalay Oksit (ITO), nano boyuta indirgendiğinde savunma sanayinin en stratejik "şeffaf zırhı" haline geliyor.
İndiyum Oksit (In2O3) ve Kalay Oksit (SnO2) karışımından oluşan ITO, "Şeffaf İletken Oksitler" (TCO) sınıfının lideridir. Onu eşsiz kılan, fizik kurallarına meydan okuyan iki özelliğidir:
Görünür Işıkta Şeffaflık: İnsan gözünün görebildiği (400-700 nm) dalga boyundaki ışığı %90'a varan oranlarda geçirir. Yani bir cama sürüldüğünde görüntüyü bozmaz.
Elektriksel İletkenlik: Yapısındaki serbest elektronlar sayesinde elektrik akımını iletir. Radar dalgaları elektromanyetik olduğu için, iletken yüzeyler radar sinyallerini bir ayna gibi yansıtır veya yüzeyde dağıtır.
Bir savaş uçağının radar kesit alanını (RCS) en çok artıran bölge kokpittir. Radar sinyalleri camdan içeri girer, pilotun kaskına, koltuğuna ve panellere çarpıp güçlenerek geri döner. Buna "Kovuk Etkisi" (Cavity Effect) denir. Bu, uçağın yerini anında belli eder.
Geleneksel çözüm, cama ince bir altın tabakası kaplamaktı. Ancak altın ışığı sarartır ve gece görüşünü bozar.
ITO nanopartikülleri (genellikle mavi veya sarı toz halindedir), özel polimerler içine karıştırılarak veya doğrudan cam yüzeyine ince film olarak kaplanarak bu sorunu çözer.
Radar Kalkanı: Radar dalgası kokpit camına çarptığında, ITO kaplamanın yüksek iletkenliğiyle karşılaşır. Sinyal, camdan içeri girip kokpitin içinde yankılanamaz. Yüzeyde akıp gider veya sönümlenir.
Optik Netlik: Nano boyuttaki parçacıklar ışığın dalga boyundan çok daha küçük olduğu için ışığı saçmaz (puslanma yapmaz). Pilot dışarıyı kristal netliğinde görürken, radar uçağın kokpitini "yekpare metal bir yüzey" gibi algılar.
Örnek Uygulama: F-22 Raptor veya F-35 gibi 5. nesil uçakların kanopilerine (kokpit camlarına) bakarsanız hafif bir altın-yeşil parıltı görürsünüz. İşte bu, ITO tabanlı elektromanyetik kalkanlama (EMI Shielding) katmanıdır.
Eskiden ITO, vakum altında (PVD yöntemiyle) kaplanırdı. Bu pahalıydı ve kaplama kırılgandı. Günümüzde ITO Nanopartikül Mürekkepleri kullanılıyor.
Esneklik: Nano tozlar sıvı hale getirilip kavisli camlara sprey boya gibi uygulanabilir.
Dayanıklılık: Nano yapılı kaplamalar, süpersonik hızlardaki sürtünmeye ve ısıya karşı daha dirençlidir, çatlamaz.
Kızılötesi (IR) Kontrolü: ITO nanopartikülleri sadece radarı değil, Kızılötesi ışınları da yansıtabilir. Bu, kokpitin içinin güneşten ısınmasını engeller ve düşman IR füzelerinin kokpitten yayılan ısıyı takip etmesini zorlaştırır.
Sadece pilotlar değil, İHA'ların burnundaki kameralar da korunmalıdır.
Bir SİHA'nın (Silahlı İnsansız Hava Aracı) elektro-optik kamerası, düşmanı görmek için şeffaf bir cama ihtiyaç duyar.
Ancak o cam, düşman radarı için bir hedeftir.
Kamera lenslerinin üzerine uygulanan ITO nano kaplama, kameranın "görmesini" sağlar ama radarda "görünmesini" engeller.
İndiyum Kalay Oksit (ITO) nanopartikülleri, modern harp sahasında "görsel temas" ile "elektronik gizlilik" arasındaki köprüdür. Türkiye'nin Milli Muharip Uçak (KAAN) ve insansız sistem projelerinde, yerli üretim ITO kaplama teknolojileri, bu araçların "Hayalet" (Stealth) özelliğini tamamlayan en kritik yapboz parçalarından biridir.
