Her araştırmacının, her öğrencinin laboratuvarda unutamadığı bir an vardır. Bazen haftalar süren bir çalışmanın sonunda SEM (Taramalı Elektron Mikroskobu) ekranında beliren o mükemmel yapı, bazen de hiç beklenmedik bir renk değişimiyle "işte bu!" dedirten o sihirli andır. Kimi zaman ise en ilginç deneyler, en görkemli başarısızlıklardan doğar ve bize en değerli dersleri öğretir.
Saatler süren hazırlıklar, titiz ölçümler, sayısız deneme... Nanoteknoloji laboratuvarları, sabrın ve merakın en yoğun yaşandığı yerlerdir. Ama bu sürecin sonunda ortaya çıkan bir görüntü, bir veri veya sadece bir gözlem, tüm yorgunluğu unutturabilir.
Bu blog yazısında spot ışıklarını size çeviriyoruz. Amacımız, kolektif bir dijital laboratuvar defteri oluşturmak. Birbirimizin başarılarından ilham alacağımız, beklenmedik sonuçlarından yeni fikirler üreteceğimiz ve hatta komik laboratuvar anılarını paylaşarak birlikte gülümseyeceğimiz bir alan yaratmak istiyoruz.
İlham Verin: Sizin için belki de sıradanlaşmış bir deney, bu alana yeni adım atan bir öğrenci için en büyük ilham kaynağı olabilir.
Birlikte Öğrenelim: Başarısızlıkla sonuçlanan bir deneyinizi paylaşmak, başka bir araştırmacının haftalarca aynı hatayı yapmasını önleyebilir. Bilgi paylaştıkça büyür.
Topluluk Oluşturalım: Bilim, çoğu zaman yalnız yürütülen bir süreç gibi görünse de aslında dev bir takım oyunudur. Hikayelerimizi paylaşarak aramızdaki bağları güçlendirebilir ve daha güçlü bir topluluk olabiliriz.
Hikayenizin çok karmaşık veya uzun olmasına gerek yok. Onu ilginç kılan şey, sizin için taşıdığı anlamdır. Paylaşım yaparken şu basit çerçeveyi kullanabilirsiniz:
Deneyin Amacı Neydi? Kısaca ne yapmaya çalışıyordunuz? (Örn: "Belirli bir boyutta gümüş nanopartikül sentezlemeye çalışıyordum...")
Ne Beklenmedik Bir Şey Oldu? İşleri ilginç kılan o an neydi? (Örn: "...ama solüsyon beklediğim sarı renk yerine birden canlı bir maviye döndü!")
Ne Öğrendiniz veya Hissettiniz? Bu deneyin size kattığı ders veya o an hissettiğiniz duygu neydi? (Örn: "O an anladım ki, prekürsör konsantrasyonundaki ufacık bir hata bile bambaşka bir morfolojiye yol açabiliyormuş.")
"Lisans laboratuvarında ilk kez altın nanoparçacık (AuNP) sentezliyorduk. Kitaptaki prosedüre göre solüsyonun yakut kırmızısı bir renk alması gerekiyordu. Büyük bir heyecanla sitrat eklemesini yaptım ve... solüsyon gri-siyah bir renge büründü. Tüm deneyin başarısız olduğunu düşünüp büyük bir hayal kırıklığı yaşadım. Hocamız yanımıza gelip gülümsedi ve 'Tebrikler, nanoparçacık yerine nanobloklar sentezledin. Şimdi nedenini bulalım.' dedi. O gün, 'başarısızlığın' aslında sadece 'beklenmedik bir sonuç' olduğunu ve en iyi öğrenmenin bu sonuçları araştırınca geldiğini anladım."
"Tezim için sentezlediğim bir hidrojelin iç yapısını görmek için SEM analizi yapacaktım. Numuneyi kurutma sürecinde biraz aceleci davranmıştım. Mikroskop ekranına görüntü geldiğinde beklediğim gözenekli yapı yerine, kurumuş bir çöl yatağı gibi çatlaklardan oluşan inanılmaz estetik bir desenle karşılaştım. O görüntü, deneyim için işe yaramazdı belki ama o an gördüğüm 'doğal sanat eseri'ni ve bilimin estetik yönünü hiç unutmadım. O görüntüyü hala saklarım."
Bu hikayeler sadece birer başlangıç. Eminiz ki sizin de çekmecenizde, defterinizin bir köşesinde kalmış veya arkadaşlarınıza anlattığınız nice ilginç deney hikayeniz var.
Sizin unutamadığınız o "evreka!" anı neydi?
Hangi başarısızlık size en çok şeyi öğretti?
Bir mikroskop altında gördüğünüz en şaşırtıcı veya en güzel görüntü neydi?
Hiç tamamen tesadüfen yeni bir şey keşfettiniz mi?
Lütfen aşağıdaki yorumlar bölümünü kullanarak kendi nano deney hikayenizi bizimle paylaşın. Gelin, bu sayfayı nanoteknoloji dünyasının en ilginç ve öğretici anılarıyla birlikte dolduralım!
